Afyon Şirket Avukatı
Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ama hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleneşeli bir düzen değildir. Hukuk, cemiyet süresince insanların elhak ne davrandıklarını değil, ne davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak yürekin vardır. Adalet değeri nedeniyle, insanlar arası ilişkileri bir düzene vurmak, maşerî yaşamın gerçekleşmesini tedariklemek icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin karşısına akseptans edilmesi ve uyulması müstelzim, mutlaka doğruca kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabil, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle cemiyet süresince insanların idare ve davranışlarının hukuk kurallarına uymaması, her mevsim mümkündür. “İşte hukuk, in davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir yöntem, bir bütündür.” İnsan-in, in-huy ilişkilerinin insanlığın şerik çıkarı ve huzuru yürekin evrensel ilkelerle güvence altına alınmasıdır. Hukuk, adamlık seviyesi yürekin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birgeniş düşünce ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, cemiyet sözleşmesi, huy ve insanlar olarak belirten konseptlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun genel menfaatini veya fertlerin ve toplumun şerik iyiliğini tedariklemek için konulmuş olan ve amme gücüyle desteklenen kaide, doğru ve seçimın bütünüdür. Elan geniş bir tanılamamıyla hukuk, adalete yönelmiş maşerî evetşamma düzenidir. Hukuk Kelime Fehvaı Hukuk kelimesi Arabi “doğru” kökünden hasılat ve doğru kelimesinin çoğyüce olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Zenciçda “doğru” kelimesinin çoğyüce “ah’kak”tır. Türk Yürek Kurumu’na için hukuk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım zorlaü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun dışında hukukun “haklar” fehvaı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk fehvaında da kullanılır. Beceri Fehvaı Hukuk dönemden döneme değiştiği yürekin hala doyurucu bir tanılamam yapılamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok akseptans edilen tanılamamı ise: “Belirli bir zamanda belirli bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması devlet zoruna (müeyyide) sargılanmış kurallar bütünüdür.” Ilmî bir disiplin olarak hukuk, kendi süresince asıl olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun kişiler arası ilişkileri sermaye meydan kısmına Özel Hukuk, kişiler ile devlet veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Amme Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Hukuk, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna mukabele Kanunuesasi Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku amme hukukunun başlıca ast dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku öteki toplumu organizatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik devlet aracılığıyla güvenceye alınmış ve cebri yaptırımlara sahip olmasıdır. Hukuk kuralları in davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun boy bos yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde nazir nitelikteki kül durumlarda uygulanması sağlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk meydanında yaptırım amme gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek yürekin kullanılır. Hukuk düzenini sağlamayı ve korumayı ammaçlayan yaptırımlar gene hukuk düzeninin öngördüğü şekilde adına getirilir. Maddi ve içsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yaptırımlar bu durumları kösteklemek yürekin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, hapishane ve kredi cezaları; anayasa hukukunda siyasetten men, fırka mantinota; algı hukukunda algı ve kaçakçılık cezaları kabil değişkin hukuk dallarında değişkin yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ait çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; şuuri bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazılar felsefik değil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek veya siyasi konseptleri hukuk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali doğruluk olan hukuk, genel olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş maşerî bir evetşamma düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu adına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, ameliye yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşerî yaşamı düzenleyip insanların amerikan barış ve güvenlik süresince bir arada evetşamalarını sağlamaktır. 2. Tatbikî Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Zıtlanması) Hukukun ameliye amacını, maşerî gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile cemiyet süresince canlı insanların, birbirleri ile tasarlamak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanoğlunun yapısından meydana gelen ihtiyaçlarını karşılamaya çalışır. Hukuk bu fonksiyonu ile mevlit, izdivaç, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek hukuk düzeni yaşamın asıl gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun doğal yapısına ve bundan gelecek mevrut ihtiyaçlarına isabetli geçmek zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, konuşu gerçeklere de mecburdır; konuşu gereksinimlara uymalı ve onları karşılamalıdır. 3. Adalet Hukuk bu fonksiyonu ile belirli bir kombinezon altına aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir muadelet düşüncesi olan doğruluk ölçüsüne vurarak hakikat kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kesik tanılamamıyla doğruluk, “bir muadelet düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) geçmek üzere iki değişkin anlamda kullanılır. Adalet aslında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet fehvaında zatî bir özelliği deyimler. şahsiyet her mevsim haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni tevdi etmek uğrunda daim ve değsorunmez bir çaba gösterir. İşte bu idare ve çabayı gösteren doğruluk, özne (süje) ile ait oluşundan ötürü öznel (sübjektif) doğruluk olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir doğruluk kavramı vardır. Nesnel doğruluk, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği bağ biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte hukuk meydanında hukuki boy bos olarak söz konusu olan doğruluk de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü hukuk, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve vergilanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Cemiyet yürekindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini yürekaziz kurallar külü olarak hukuk, bu değerlendirmelerde doğruluk ölçüsünü kullandığı ve giymek yerinde bulunmuş olduğuna için, adaletin böylece, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında doğruluk acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut hukuk ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü doğruluk kavramı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün hukuk sistemine ve sistemlerine hükümran kâin, nesnel ve salt bir boy bos niteliğindeki adalettir. Hukuk bir cemiyet düzenini yürekerir. Hukukun varlık sebebi de adalettir; icap mevcut düzeni mukayyet olmak, gerekse onu değsoruntirmeyi meşrulaştırmak yürekin her mevsim adalete başvurulur. Nesnel ve kanun üstü doğruluk hukukta karşımıza kurulu hukuk düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim hukuk fehvaında hukuk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile doğruluk, mevcut hukuk düzenlerinin kendisine isabetli olup olmadığı açısından bir boy bos ve kıymetlendirme ölçüsü olabilir. Yeniden bu özelliği ile doğruluk, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun hazırlamak amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile müspet ve olumsuz karşılıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon abra süresince olduklarında, adil bir hukuk düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Alışılagelen olarak bütün hukuk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak hukuk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşerî evetşamma uyacak, hem de bu maşerî yaşamın amerikan barış süresince sürebilmesi yürekin bir düzen görünümünü sağlamaya çalışacaktır.